Libya’daki halk isyanı petrol fiyatlarında hızlı yükselişe neden oluyor.
Tunus’da başlayıp Arap ülkelerine yayılan, Libya’da kanlı çatışmalarla devam eden isyan dalgası; özellikle petrol fiyatlarındaki artışı tetikledi.
1970’li ve 1990’lı yıllara geri dönersek, Ortadoğu’da yaşanan savaşlar ve OPEC tarafından alınan kararlar nedeniyle petrol fiyatlarında ciddi artışlar yaşanmıştı.
Petrol fiyatları 2008 yılında da tırmanışa geçti ancak bu fiyat artışı, küresel piyasalarda oluşan aşırı petrol talebinden kaynaklanmıştır.
Libya petrolü, küresel anlamda petrol krizine neden olmaz
Libya’da çıkan çatışmalar günlük 1.6 milyon varil olan petrol üretimini yarıya düşürmüştür. Düşük üretimle ilgili haberler ise spot piyasadaki petrol fiyatını yaklaşık 14 dolar artırmıştır.
Libya’nın petrol üretiminin dünyanın toplam üretimi içindeki payı yüzde 2’den daha azdır. Bu durum olası bir küresel petrol krizi yaratmaz.
Ayrıca, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) petrol birimine göre, ellerinde 1.6 milyar varillik rezerv bulunduğunu açıklamıştır. IEA tarafından açıklanan rezerv miktarı tüm yıla yayıldığında günlük 4 milyon varillik destek anlamına gelir. Bununla birlikte OPEC üyeleri günlük üretimi dört ile altı milyon varil arasında artırma kapasitesine sahiptir.
Bildiri dağıtmak, afiş asmak devri bitti
Libya lideri tüm dünyaya meydan okuyarak yönetimi bırakmayacağını açıklıyor. Tunus ve Mısır’da liderlerin yönetimi bırakmaya zorlanmasında Facebook, Youtube ve Twitter gibi sosyal paylaşım platformlarının büyük etkisini dünya kamuoyu yakından izledi. Her ne kadar bu ülkelerde gösterilerin başarıya ulaşması yalnızca internete bağlanamasa da ‘Protestolar sokaklarda ve meydanlarda yapılıyor..’ desek de; Mısır’da Facebook’un sunduğu hızlı iletişim olanağının göstericilerin örgütlenmesinde, eşitlik, demokrasi talebiyle sokağa çıkmasında, hedeflerine ulaşmasında çok etkili bir faktör olduğunu kabul etmek gerekiyor.
İnternet aracılığı ile özellikle gençlerin örgütlenmesindeki etkiyi farkeden Arap ülkelerinde internet bağlantıları kesiliyor. Mısır’da gösteriler süresince internete erişimin engellendi. Hüsnü Mübarek’in devrilmesinin ardından Mısır ordusu Facebook grubu kurdu. Bu grubun üye sayısı kısa süre içinde 400 bine ulaştı.
Tunus’da başlayan ayaklanmalar devrimlerin internette hazırlanabildiğini, koordine edilebildiğini hatta başarıyla sonuçlandırılabildiğini diğer Arap ülkelerinde yaşayanların yanısıra, bütün dünyaya gösterdi. Facebook’da rejim karşıtlarının kurduğu grupların üye sayılarının hızla artması da bunun göstergesidir. Söz konusu muhalif grupların üyeleri sokaktaki gelişmelerle eşzamanlı olarak sanal sayfalarını da güncelliyor. İktidarı elinde bulunduranların kendi koltuklarını sağlamlaştırmak için yaptığı açıklamalar internet aracılığı ile sosyal paylaşım sitelerinde yayımlanıyor. Bildiriler ve afişler sanal ortamda yerlerini alırken gerçekleşmekte olan devrimler de sanal alemin gücünü ortaya çıkarıyor.
Küresel petrol piyasalarına sanal takip
İnternet ortamında oluşturulan paylaşım siteleriyle küresel piyasalar yakından takip ediliyor.
Günümüzde mevcut petrol stoklarını herkes inceleyebilir. Stokların 2008’de petrol fiyatlarının 145 dolara çıktığı dönemden daha iyi durumda olduğunu bilmek piyasaları panik havasından korumaktadır.
İsyanlar Suudi Arabistan’a sıçrarsa ?
Fakat yine de tedbiri elden bırakmamak gerekir. İsyanların Suudi Arabistan’a sıçraması halinde petrolde ortalama 50 dolarlık bir artış küresel GSYİH’yi yüzde 2 oranında aşağı çekebilir. Böyle bir durumda küresel ekonomi oldukça zor günler yaşar. Suudi Kralı çevresinde yaşananlar karşısında sosyal hakların genişletilmesi ile ilgili acil kararlar aldı. Zamanında kesenin ağzını açan kral, olası tehlikeleri şimdilik bertaraf etmiş gözüküyor. Suudi Arabistan petrolüyle ilgili sorun çıkmadığı sürece petrol varil fiyatı 100-120 dolar seviyesinde seyreder.
Yandım anam petrol !
2011 yılını ‘Aman petrol…’ ortamında geçiririz ama isyan dalgaları durulmaz ve Ortadoğu’da ‘Gelen, gideni aratır!’ düzenleri kurulursa küresel anlamda ’Yandım anam petrol!’ dönemlerinin yaşanması kaçınılmaz olur…